Лидеры

Из-за схожести имен, в советское время воздерживались от мнения, что у каракалпаков когда-либо были свои ханы. Все приписывалось казахским чингизидам, а каракалпаки подразумевались, что всегда были подчинены только казахским чингизидам. На том и строилась вся каракалпакская история. Поэтому Хивинский Каип хан также вписывается в эту теорию. А все остальное уже дело техники и активное вмешательство в дела "истории". Каракалпаки ведь, молчат, а вакуум восполняют уже другие. Но даже Левшин, хоть одной строкой, и то рассказал многое о каракалпакских ханах, правивших на Сырдарье. Ну, и в российских архивах много чего сохранилось.

Каракалпакский Каип хан, сын Ишим Мухаммеда (полное имя Абдул Музафар Девлет Саадет Ишим Мухаммед Бахадыр хан) из династии Кучумовичей. Про Кучумовичей среди каракалпаков есть статья Ж.Сабитова

После событий 1743 г. о нём ничего неизвестно. Пропал без вести. Но в статье ниже говорится о Каип хане, который благодаря мангытскому бию Коразлы стал правителем Хивы, где устроил резню мангытов из-за интриг хивинской знати, тем самым дав кунгратам Хивы закрепиться у власти. Статья на каракалпакском, но думаю всем понятно. Манғыт қырғыны қашан болған? Хақыйқатында да аталмыш жағдай ХVIII әсирдиң 50-жылларының ортасында жүз берген. ХVIII әстирдиң 40-жылларына кели Үргениш журты қызылбаслар көсеми Надиршах тәрепинен жаўлап алынып, Елбарыс хан өлтирилген еди. Нәдиршах Хийўа тахтына Тайыр Ўәлий улын хан етип белгилейди. Арадан алты ай өткен соң ол өлтирилип, орнына қарақалпақ журтының хүкимдары Ғайып Мухаммед Бахадур хан (Қайып хан) тахтқа отырады. Ғайып Мухаммед Бахадырдың Үргенш журтына хан қойылыўы тиккелей Қоразалы бийдиң тәсири менен болған. Қоразалы бий (Қораз бек) – Арал ханлығына 1730-жылларға шекем хүкимдарлық еткен Шердалы бийдиң баласы хәм оның өзинен кийинги бийлик ийеси. Қоразалы бий Ғайып ханның тахтқа отырғызғанлығын жәрия етиў ушын тартыў-таралғысы, сый-саўғасы менен Еран (Персия) журтына атланады. Қоразалы бий сапарда жүрген шағында хийўалы бийлик ийелери Ғайып ханды тахттан тайдырады. Шердалы бийдиң баллары Артық инақ (Артықалы бий) хәм Сейит инақ (Сейдалы бий) екеўин жазым етеди. Басқа да туўысқанларын қырып таслайды. Усыннан баслап Қоразалы бий кек қайтарыў ушын Хийўа ханына, Хийўалы бийлеўшилерге қарсы маўасасыз гүрес жүргизеди. 1745-жылы Абылғазы ханды тахттан аўдарып, қайтадан Ғайып Мухаммед Бахадыр ханды мәмлекет басына әкеледи. Абылғазы (Сәний) ханнан алдын Үргениш журтында Нуралы султанның да 2-3 айдай тахтта отырғанлығы туўралы дереклер гезлеседи. Қоразалы бийдиң қоллаўы менен Хийўа тахтына көтерилген Ғайып Мухаммед Бахадыр анық он бир жыл ханлық дәўран сүреди. Соңыра Қоразалы бий өз туўысқанларын, анасын өлтирген сатқынлардан өш алған. Ғайып ханның тусында Қоразалы бий (Қораз бек) аталық болады, султанлық дәрежени ийелейди. Қоразалы бий ата теги бойынша Ақманғыт Нуратдин султанның әўлады болып, оның ата-бабалары Едиге заманынан берли Үргениш журтында өз бийлигин сақлап қалған еди. Едиге мырзаның Алтынорда менен қатар, өзи өнип-өскен Үргениш журтында да хүкимранлық еткени белгили. Мине сол жолды даўам еттирип киятырған Шердалы бийдиң улы Қоразалы аталық та Туран ойпатындағы Маңғыт елиниң көсеми болды. Қоразалы да, Шердалы бий де Қыпшақтың белгили бийи Оразақ батыр менен байланыс жасап турған. Қоразалы бий Абылқайыр ханның улы Нуралы султан менен де жақсы қатнасықта болған. Қоразалы аталықтың қол астындағы – Арал ўалаяты халқының саны Хийўалылардан әдеўир басым болған көринеди. Қоразалы аталықтың нөкерлери де көпшиликти қураған. Олар өткен-кеткен кәрўанлардан бажыпул өндирип турған. Бажы жыйнаўшы батырлар бажықурт деп аталған (Ата-бабалары Арал бойларынан, Орта Азиядан кеткен Башқурт журтының халықлық атамасында да усы уғым тийкар болған деген пикирди илгери сүремиз Т.Қ). Қоразалы аталықтың абырайы ханнан кем болмаған. Хан қасындағы хәмелдарлар Қоразалы аталықтан айбынған. Олар Қоразалы аталықтың өзинен хәм Үргениш журтында Манғытлардың күшке минип кетиўинен сескенген. Хийўа атқаминерлери Қоразалы аталық пенен Ғайып ханды жаўластырыў ушын хәртүрли хийлелерди ислеп баққан. Нәмәхремлердиң тәсирине берилген Ғайып ханның қыйалында да Қоразалы аталыққа болған кери көзқарас оянған. Үргениш журтына келген елшилер де көбине-көп Қоразалы аталықтың қабыллаўында болып, сол жерден қайтып отырған. Бул хәрекетлер де Ғайып ханға унай қоймаған. Ғайып хан Нуралы хан менен де араны ашып, Қырдағы султанларға да қырын қарай баслайды. Хийўалы хәмелдарлар ортаға от таслап, усы наразылықты өршите береди. Қоразбек аталық Хийўаға, хан дәргайына келген жерде, «ойда жоқта» өлтириледи. Оның өлими Ғайып ханның ис-хәрекетлери менен байланыстырылады. Ғайып ханның аўзынан алып қойған хәкимят басындағы Хийўалылар енди Манғытларға қырғыйдай тийеди. Олар Манғыт елиниң белгили-баслы алпыс бийин өлтирип, қалғанларын да жазалаўға өтеди. Тосаттан жүз берген бул ўақияны түсине алмай қалған хәм өз басшыларынан тағы айрылған халық жән-жаққа қашыўға мәжбүр болады. Хийўалы жазалаўшылар Манғыт туқымын қалдырмай дарғазап етиўге кириседи. Усы қантөгиспеден аман қалыў ушын Манғытың Қатаған, Дүрмен, Үргениш, Балта сыяқлы урыўлар өзлериниң тегин жасырыўға урынса, басқаларыда усындай жол излейди.

За все время нахождения на форуме, Кайрат, я ни разу(!) не видел, чтобы вы признали хоть одну ошибку. Честно, даже на черное будете долго и нудно доказывать, что это белое.

Не надо мне повторять свои гипотезы. Там все четко написано. И точка.

интересный спор двух фольков. один всегда фолькует в интересах своего народа и своего жуза, другой фолькует в своих эгоцентрических интересах, отягощенных возрастом. уровень знаний одинаковый, потенциал интеллекта одинаковый, аналитические способности первого выше, у второго сильнее методология. кого поддержат сторонние юзеры, если поддержат, конечно? мысли вслух, если что)) но лайки и дизлайки посчитаю.

Мне кажется в районе села Масанчи, казахов до времен СССР вовсе и не было.

Я имел ввиду что изначально там жили дунгане, а потом уже в советское время там начали появляться казахи, скорее всего после голода 20-30 годов.

Спасибо.

Не спешите, ув. Рустам, я подробно изложу свой взгляд на проблему. Казахи окажутся гораздо ближе к этой книжной детали, чем халха-монголы, калмыки или буряты. Просто мне нужно время.

Не оффтопь тему. Другими словами, не вреди.

Жаксылык, не прячтесь в кусты, надо уметь отвечать за свои слова. У вас столько неуместных оправданий и даже переходов на мою личность, причем ни за что. Объясню почему: 1) Вы назвали 100%-идентичных 5 этнонимов среди казахских аргынов и среди народа саха случайными тёзками. 2) Одного из аргынского представителя казахов вы назвали исламским суфием, таким образом расшифровав приставку к егу личному имени - Мейрам сопы. По логике и по вашему ходу размышления, тёзка среди саха-якутов, имя которого Майрам, а приставка - супу, выходит тоже исламский суфий. Не понимаю зачем отказываетесь от своих слов? Я лишь это подчеркнул в беседе с Мустафой. Вам осталось только объяснить как среди якутов оказался представитель исламского мистицизма, суфий.

Не припомню таких моментов. Ваши слова больше подходят теперешнему ARS'у, мол Думан-Курсант раньше был адекватным юзером.

Имхо правильно писать - тюрков и татар. Это потом они приняли общий политоним "мунгул" подражая киданям и китайцам и взяв это чужое слово "мэнгу" в качестве названия династии. Об одноименном племени татар речь не идет. В проблемных вопросах принято объяснять необъяснимое отвлеченными, размазанными формулировками, например, мол всех кочевников живущих в войлочных юртах называли тюрками ))), мол было чуть ли не двуязычие и взаимное влияние языков, и т.д. и т.п. Поэтому, ув. Рустам, я не хотел бы, чтобы тема была уведена в эту размытую сторону (взаимовлияния) и потеряла свою цель. Вы же сами в самом начале темы требовали от меня исторических примеров ПРЯМОЙ РЕЧИ Чингизхана и других татар, зафиксированных на тюркском языке? Я вам предоставил такие примеры. Дальше будут другие примеры, их много.

Жаксылык, вы хлеще Калибека Даниярова (хотя если честно я его не знаю и не читал, только слышал о нем). Он емнип не историк в отличие от вас, я тоже. Выше парой страницей я высказал свое личное субъективное мнение в чем заключается ваш фольк, точнее ошибки и каковы их причины. Но вы никогда не признаете своих ошибок, в этом и вся проблема. Опять много слов ни о чем и всё лишь ради того, чтобы отвлечь читателей от поставленных мною выше акцентов про ваши тезисы про исламских суфиев среди якутов и про тёзки народы и племена под прикрытием пары десятков разбросанных днк тестов.