Дархаты

[АксКерБорж]

3 минуты назад, Samatq сказал:

Да. Из-за группы “Монгол Шуудан” кажется - я читал это шуудан. Надо было шутн.

 

Халха во многих словах съедают гласные в последнем слоге.

Например, пишут "айраг" (кумыс), а произносят "айрьг".

А калмыки это делают еще с большим акцентом.

 

[Zake]

06.03.2021 в 19:38, АксКерБорж сказал:

 

Посмотреть бы оригинальное написание, а не перевод.

И почему лебеди были всю зиму? Разве они не улетают на юг? 

Кстати очень не праздный вопрос применительно к обсуждению о мясе диких ослов, едят ли куланов?

И может ли разъяренный жеребец кулана убить мужчину?

Или все же Джучи убил дикий жеребец?

 

Но кидане всё таки охотились на лебедей имхо.

Насчет монголов я нашел только эпизод у Джувейни. Насчет диких ослов не знаю.

 Возможно вы и правы. 

Т.е. это могут быть и ошибками перевода. Например как Гиена-Манас, т.е. " гиена " используется в качестве  постояного положительного эпитета Манаса в русском переводе.

[АксКерБорж]

13 часов назад, Zake сказал:

Но кидане всё таки охотились на лебедей имхо.

 

Кидани многим отличались от тюрков татар. Например, оседлыми традициями. Или, если судить по их этнической основе и предкам, шивэям и мохэ, то разводили свиней, строили землянки с печными канами, занимались звероловством и собирательством.

Вопрос в другом - действительно ли Чингизхан и его сыновья охотились на лебедей, как это написано в русских переводах Рашид ад-Дина и Джувейни?

 

[Zake]

7 минут назад, АксКерБорж сказал:

Вопрос в другом - действительно ли Чингизхан и его сыновья охотились на лебедей, как это написано в русских переводах Рашид ад-Дина и Джувейни?

 

Вопрос остается открытым (для меня). 

[АксКерБорж]

28.02.2021 в 19:03, Dambjaa сказал:

Где можно выловить рыбу а если нет рек и озер  в проживаюших местах?  Поити на север  или в Казахстан?

 

Аза, водоемов с рыбой в Монголии наверно даже больше, чем в Казахстане.

Дело не в водоемах и в рыбе.

Дело в древних традициях халха-монгольского народа, которые запрещали ловить и есть рыбу (это не касается монголоязычных охотничьих народов Алтая и Саян).

 

П.К. Козлов «Монголия и Кам» (19 век): 

"… Верхняя Хуанхэ поразила членов отряда огромным количеством рыбы. Пройдя с сетью 10-15 шагов вдоль небольшого омута, вытаскивали сразу больше сотни килограммов. "Но такое богатство пропадает пока задаром, - отмечает Пржевальский, - ибо китайцы сюда не показываются, а монголы и тангуты рыбы вовсе не едят". Зато здесь было множество ловивших рыбу чаек и орланов, отнимавших у них часть улова. Промышляли рыбой и приходившие к реке медведи".

"... монголы рыбы здесь не едят и не ловят, что и дало ей возможность размножиться до такой степени не смотря на обилие чаек и орланов, усердно занимающихся ее ловлей".

 

А.Д. Симуков «Географический очерк МНР». Ч.2 «Население, его хозяйство и государственное устройство страны». Улан-Батор, 1934 год:

«… Птицу и рыбу монголы, как правило, не едят".

"… Рыбу монголы тоже, за редким исключениями, не едят и не ловят, хотя запасы рыбы довольно значительны.

Единственный район, где коренное население занимается рыболовством – западная половина Прихубсугулья (Дархадский район)".

 

В.А. Обручев «В дебрях Центральной Азии. Записки кладоискателя» (19 век):

"… Я предложил было сварить уху, но Лобсын запротестовал – монголы не ловят и не едят рыбу".

 

[АксКерБорж]

 

К чему я повторил эти цитаты от очевидцев?

Чтобы показать, что традиции, нравы и вкусы в современном глобализированном мире быстро меняются. И не только у халха-монголов.

 

Монголия. 

Халха-монголы на рыбалке.

 

Рыбалка в Хэнтий аймаге:

Рыбалка на Онон-голе:

А здесь не просто там покидать блесну или воблер, а подледная рыбалка, рыболовная аристократия. 

[Steppe Man]

[АксКерБорж]

10 минут назад, Steppe Man сказал:

 

Хубсугул?

 

10 минут назад, Steppe Man сказал:

 

Красота.

 

[Steppe Man]

[Steppe Man]

дархад бөөв

[АксКерБорж]

20 минут назад, Steppe Man сказал:

дархад бөөв

 

Дархад өлгий?

Дархатская люлька?

 

[Steppe Man]

да.

 

[Steppe Man]

[Steppe Man]

[Steppe Man]

http://khovsgol.khural.mn/n/74460

[АксКерБорж]

 

Дархад цагаан адуу "Дархад омог"?

Дархатская белая лошадь "Дархат омог"?

 

[Steppe Man]

[Скриптонит]

10 минут назад, Steppe Man сказал:

Вы до сих пор считаете Дархатов бывшими лесными тюрками как Хотгойдов? 

[Steppe Man]

11 hours ago, Скриптонит said:

Вы до сих пор считаете Дархатов бывшими лесными тюрками как Хотгойдов? 

Да.

[Steppe Man]

Дархадын 32 овогийн гарал үүслээр нь:

Хар дархад:дархад ястны дотор зонхилох хэсэг болох хар дархад нь Засагт ханы Гэндэн сайн хунтайжийн дүү Гэлэг ноёны харьяат албат байсан ба нутгаасаа зарлиг дагуу гарч Хараа,Ерөөд нутаглаж байсан Өндөр гэгээнд шавиар өргөгдсөн ардууд бөгөөд нутаг орноо сананШишгэд нутаг рүүгээ явахыг гуйж өндөр гэгээн зөвшөөрч миний дархлагдсан шавь болтугай гэснээр анх дархад гэх нэр үүсссэн ба хар дархадууд юм

Ухаа дархад: Дархад ястны дотор ухаа дархад гэж байсан Орос улсад түрээс төлдөг Соён нуруунд амьдарч байсан овог аймгийн Нэн угсаатны үр удам юм.Одоогийн Ханх сум болон Ринченлхүмбэ сумад Ухаа нэртэй 2 гол бий бөгөөд энд ухаа дархад нутаглаж байснаас тэгж нэрлэсэн түүхтэй

Шарнууд: Дархадын Шарнууд бол эртний Монгол угсаатны нэгэн бөгөөд Түмэд,Барга,Сөнид аймгуудаас 12-р зууны үед тасарч үлдсэн хүмүүс юм.Зүчи хан Ойн иргэдийг байлдан дагуулах үед дархад нутагт монгол угсаатан олон аймаг нутагладаг байсан бөгөөд шарнууд овог нь тэдний нэг байсан юм.Дархадын шарнууд нар уг язгуураа Цагаадай,Цанхилхан сүлдтэй гэж тахидаг тэдний удам билээ.

Хуулар: Дархадын хуулар овог нь хар,цагаан,улаан,ногоон гэсэн 4 хуулар овог байдаг .Яагаад ингэж өөр өөр өнгөөр нэрлэх болсон шалтгаан нь бол нэг өнгийн хуулар хоорондоо гэрлэж болохгүй гэснээс .Хуулар нь дархадаас гадна Тува,Алтай нутагт байдаг ба Түрэг угсааны овог юм.Анх дархад нутагт хуулар овгийнхон Алтайн Түрэгийн байлдан эзлэлтийн үед ирж суурьшсан бөгөөд одоог болтол Ринченлхүмбэ сумын Шишгэд,Тэнгис талаар нутагладаг.

Эрхид: Дархадын Эрхит овог нь Нэн угсаатан бөгөөд Эрхүү хавиар нутаглаж байсан буриадын эрхидээс нүүн ирсэн хүмүүсийн удам , 17-18 р зууны үед нүүдэллэн ирсэн юм.Эрхүү хотыг эрхит гэдэг аймгийх нь нэрээр нэрлэсэн гэдэг.

Балагч: Дархадын Балагч овог нь дархад,цаатан дотор их байдаг ба Тагна,Соёны нуруу орчимд нутаглаж байсан Түрэг,Уйгар,Хиргис аймгийнхан анчин,загасчин,ойн овог зэрэг хүмүүсийн амьдарч буй газар хийж байгаа ажлаас нь харгалзан нэр өгдөг байснаас Балагч буюу монголчилбол загасчин овог үүссэн.

Хорломай: Дархадын Хорломай овог нь Хорломайн дайн гэдэгээс үүсэн ба хорлогчид дээрэмчин хүмүүс байсан бөгөөд Тэнгисд Ноё бөөд дийлдсэн хүмүүс байжээ. Энэ домгийг бичвэл Дайнд дийлдэж үзээгүй Хорломайчууд Дархадын Ноё бөөтөй уулзаж түүнийг зэвсгээр,галаар хороохийг оролдсон боловч дийлэхгүй байсан тул түүнийг авч дайнд явахаар болжээ. Ноё бөө, хүн бүр нэг нэг сал хийж нэг нэгээрээ урсагтун би хойноос чинь очно гээд жирэмсэн эмэгтэйн хамтаар үлджээ.Бүгд урсаж үгүй болсон бөгөөд ганцхан жирэмсэн эмэгтэй үлдэж түүнээс хүү төрснөөр энэ овог үүссэн гэдэг.Танга Тува нарын удам ба Хэм голоор нутаглаж байсан хүмүүс билээ.

Ойнод: Дархадын Ойнод овог нь 12-13р зууны үед ТангаСоёны нуруу, Шишгэд голын саваар нутаглаж байсан ойн иргэдийн удам бөгөөд Ойрадаас тасарч үлдсэн хүмүүс юм.Сүүлдээ дархад ястантай ижилсэн ихэнх нь өөрсдийгөө хар дархад гэж нэрлэх болсон.

Өөлд: Дархадын Өөлд овог нь ихэвчлэн Улаан уул,Баянзүрхээр нутагладаг ба Өөлдийн дайны үед суурьшсан хүмүүсийн удам юм.Ринченлхүмбийн Шишгэдэд Өөлдийн дайн болж байсан ба Галдан бошигтийг ялагдсаны дараа дархад нутагт өөлд иргэдийг нүүлгэн суулгасан билээ.

Илжгэн: Дархадын Илжгэн овог нь эрт дээр үед Тувагийн нутгаас нүүдэллэн ирсэн Илжгэн чихт хааны удам юм.Эртний Монголчууд нь овогоо тэргүүлэгчээр нь ихээхэн нэрлэж байсан нь олонтаа тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг ба,Илжгэн нар нь Хятан угсааны овог юм.Урианхайн отогт, илжгэн арван гэж нэрлэгдэн Дүүрэгч ванд захирагдан үслэг алба тушаадаг байсан ба ихэнх нь цаа буга, маа хослон эрхэлдэг. Улаан уулын Хөг,Гун голоор нутагладаг. Илжгэн чихт хааны хэрэм нь Өвөрхангайн Гучин ус, Ховд сумдад байдаг юм.

Соён: Дархадын Соён овог нь дотроо соён,хар соён гэж хуваагддаг.Соён гэдэг нь монголчилбол ширх гэсэн үг ба эрт үед ширхтэй газар нутаглаж байсан овог аймгийг Соён гэж нэрлэсэн гэдэг.Дархад,цаатангууд нь олноор байдаг энэ овог нь эртний Түрэг , Нэн угсаатаны удам.

Зоот: Дархадын Зоот овог нь Нэн угсаатны овог бөгөөд Ойн урианхайн нэг овог байж байгаад хожим дархад ястны дотор ижилсэнээр Дархадын нэг овог болсон юм. Ихэвчлэн Улаан уул сумдуудад амьдардаг

Хаасууд: Дархадын Хаасууд овог нь бас Нэн угсаатны овог бөгөөд Шишгэд,Енисэй мөрнөөр нутаглаж байсан хүмүүс

Уйгар,Хиргис: Дархадын уйгар, хиргис овог нь 8-10 р зууны үед Тагна Соёны нуруу орчим нутгийг эзлэж байсан Уйгар,Хиргис аймгийн удмынхан юм.Түрэг угсааны аймгаас тасарч үлдсэн бөгөөд дархад нутагт олон тооны хиргисүүдийн булш байдаг нь, энэ улс олон жилээр дархад нутагт амьдарч байсныг баталдаг.

Маанжраг: Дархадын Маанжраг овог нь дархадын хойт хөрш болох Түнхин Алаарийн буриадаас тасарч ирсэн хүмүүсийн овог юм.Хорь буриадын бөөгийн дуудлагад Манжилхай гэдэг онгод олон дурдагддаг нь энэ овгийн өвөг нь байх.

Хариад: Дархадын Хариад овог нь мөн буриад нутгаас тасарч ирсэн

Манхилаг: Дархадын Манхилаг овог нь тэмдэглэгдэн үлдсэн ч яг хаанаас ямар удмын хүмүүс гэдэг нь мэдэгдээгүй л байна

Урад: Дархадын Урад овог нь 12-р зууны үеийн Онон,Хэрлэн орчмоор нутаглаж байсан Уруд аймгийн хүмүүс ба .Чингисийн дүү Хавт Хасарын удам гэж нэрлэдэг.

Онход:Дархадын Онход овог бол эртний Онгуд аймгаас тасран үлдсэн хүмүүс ба байлдан дагуулалтын үед Байгаль нуур орчмоор нүүдэллэн ирсэн бөгөөд орост үслэг эд тушааж алба залгуулан амьдардаг байжээ.

Чонод,Сөнөд: Дархадын Чонод Сөнөд овог нь Тайжууд, Хонгирад аймгийн хүмүүс байсан ба Чингисийн байлдан дагуулалтын үед ирж суурьшсан байна.

Дархад нутагт анх хүрэл зэвсгийн үеэс эртний овог аймгууд нутаглаж байснаас эхлээд 18-р зуун хүртэл янз бүрийн угсаатаны овог аймгууд тухайн нийгмийн байдлаас шалтгаалан ирж суурьшиж байгаад, 18-р зууны дунд үеэс дархад ястны үүсэх явц эхэлж 19-р зууны эхэн үеэс дархад ястан бүрэлдэн тогтсон юм. Овгуудын бүрэлдэхүүнд Нэн,Түрэг,Монгол угсаатны овог аймаг нэлээн байгаа юм.Өндөр гэгээнд шавь орох хүртэл дархадын хязгаарт нутаглаж байсан овог,аймгууд нэлэнхүүдээ Дархад ястны бүрэлдхүүнд орсон бөгөөд одоогийн хар дархадын дотор хамниган отгоос ч орсон байж магадгүй гэж судлаачид үздэг юм.

2011 оны 09-р сарын 20, Нийтэлсэн дархад бөө Т.Эрдэнэ

[АксКерБорж]

11 часов назад, Steppe Man сказал:

 

Волчья голова как у ув. админа Рустама. 

Только у дархата без нижней челюсти.

Странно также, что у дархата квадратный ворот дээла как у бурятов.

Это бурят?

 

[Steppe Man]

Он из рода хуулар/ лебеди/

[Steppe Man]

 

[Steppe Man]

[АксКерБорж]

5 часов назад, Steppe Man сказал:

Он из рода хуулар/ лебеди/

 

Почему тюркское название?