Перейти к содержанию
Bas1

Адайцы

Рекомендуемые сообщения

5 минут назад, Koshoj сказал:

Have you done DNA-test of yourself? А вы сами тестировались на ДНК?

I will do that in 2020 with autosomal dna and y haplogroup analysis with great information.I will share my result here too 

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

Только что, Turkmen Aday сказал:

Давно переехали или вы жили там всегда?

 Мой родственники приехали здесь от восточному Анатолию и они жили в восточном Анатолий очень много. Когда я работал в ресторане одна узбечка спрашивала у меня "а ты туркмен или другой"и потом я хотел узнать откуда приехали мы родственники :) 

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

3 minutes ago, TurNomad said:

I will do that in 2020 with autosomal dna and y haplogroup analysis with great information.

Well, then it's better to wait for results of these tests and then look for ancestors / Тогда лучше дождаться результатов тестов и уже затем искать предков.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

Только что, Koshoj сказал:

Well, then it's better to wait for results of these tests and then look for ancestors / Тогда лучше дождаться результатов тестов и уже затем искать предков.

Да вы правы

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

36 минут назад, TurNomad сказал:

Нет я сам турок но я не знаю откуда приехали мои родственники :)

У турков есть один из неприятных моментов в истории, султан-гром  Баязет потерпел поражение потому что татары предали его в битве с Тимуром. Возможно ваши предки из тех татар? Прошу не обижаться, это ведь история , ее уже не исправить. А гапла С3 присуща не только татарам (монголам) , ее и у тюрков кыпчаков полно.

  • Одобряю 1
Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

1 минуту назад, mechenosec сказал:

У турков есть один из неприятных моментов в истории, султан-гром  Баязет потерпел поражение потому что татары предали его в битве с Тимуром. Возможно ваши предки из тех татар? Прошу не обижаться, это ведь история , ее уже не исправить. А гапла С3 присуща не только татарам (монголам) , ее и у тюрков кыпчаков полно.

Там все-равно аутосомы разные, есть конечно Татарское состовляющее. Кто-то древнее, кто-то моложе. 

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

11 часов назад, mechenosec сказал:

У турков есть один из неприятных моментов в истории, султан-гром  Баязет потерпел поражение потому что татары предали его в битве с Тимуром. Возможно ваши предки из тех татар? Прошу не обижаться, это ведь история , ее уже не исправить. А гапла С3 присуща не только татарам (монголам) , ее и у тюрков кыпчаков полно.

Эти "татары" скорее всего это потомки войска Хулагу.

Потом часть из них "кара-татары" были уведены в Хорезм

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

9 часов назад, asan-kaygy сказал:

Эти "татары" скорее всего это потомки войска Хулагу.

Потом часть из них "кара-татары" были уведены в Хорезм

Там непонятно , было предательство или нет, но дыма без огня не бывает, вероятно татары почувствовали что поражения не избежать, потому и предали своего султана. Не верю что Баязет жил в хороших условиях, если так , то почему он умер в плену? Почему Тимур его не отпустил с почетом сразу после битвы ? К тому же насколько известно эмир Тимур был патологически жесток, пирамиды из черепов строил. К примеру Чингисхан против него был добрейшим человеком.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

11 часов назад, asan-kaygy сказал:

Эти "татары" скорее всего это потомки войска Хулагу.

Потом часть из них "кара-татары" были уведены в Хорезм

Прошло 120-140 лет после Хулагу, это праправнуки его воинов.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

26.12.2019 в 21:42, mechenosec сказал:

Там непонятно , было предательство или нет, но дыма без огня не бывает, вероятно татары почувствовали что поражения не избежать, потому и предали своего султана. Не верю что Баязет жил в хороших условиях, если так , то почему он умер в плену? Почему Тимур его не отпустил с почетом сразу после битвы ? К тому же насколько известно эмир Тимур был патологически жесток, пирамиды из черепов строил. К примеру Чингисхан против него был добрейшим человеком.

Насчет доброго не травите сказок. Они одного поля ягодки были.

П.С. насчет почувствовали и другого это только ваши домыслы, без анализа первоисточников гадать на кофейной гуще не стоит

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

26.12.2019 в 21:42, mechenosec сказал:

Там непонятно , было предательство или нет, но дыма без огня не бывает, вероятно татары почувствовали что поражения не избежать, потому и предали своего султана. Не верю что Баязет жил в хороших условиях, если так , то почему он умер в плену? Почему Тимур его не отпустил с почетом сразу после битвы ? К тому же насколько известно эмир Тимур был патологически жесток, пирамиды из черепов строил. К примеру Чингисхан против него был добрейшим человеком.

Если Тимур так издевался над ним, то почему сразу же после его смерти отпустил из плена его жену Деспину Оливеру?

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

30.12.2019 в 06:12, asan-kaygy сказал:

Насчет доброго не травите сказок. Они одного поля ягодки были.

П.С. насчет почувствовали и другого это только ваши домыслы, без анализа первоисточников гадать на кофейной гуще не стоит

1) ЧХ убивал население только  городов оказывавших сопротивление, наш с вами общий Батый делал то же самое, пример - Рязань и Углич. Тимур приказывал складывать пирамиды из черепов, пример - Багдад и Исфахан кажется? А это уже бессмысленная жестокость.В этом они не одни ягоды, но они ягоды одного поля в другом смысле , если верить мифологии ССМ , то они одного рода - от Бодончара - простака.Вы это и без меня знаете, просто хотел обыграть это, про ягоды одного поля, у меня только смысл другой :D                          2) Независимо от того , кто их привел в Малую азию, не сам же Хулагу? Байджу - нойон? Кит - буга? Они там уже прожили полтора века, это уже была их родина , а Баязет был их природный султан, они его предали, почему? Люди выбрали жизнь, чем почетную гибель.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

30.12.2019 в 11:52, Le_Raffine сказал:

Если Тимур так издевался над ним, то почему сразу же после его смерти отпустил из плена его жену Деспину Оливеру?

Может он держал ее чтобы ему , храброму воину было больно от унижения в присутствии жены? Если бы он жил в плену хорошо то врядли бы умер. Думаю в этом европейцы все таки были великодушнее, пример Ричард Львиное сердце, он вернулся живым после заточения.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

25 минут назад, mechenosec сказал:

Может он держал ее чтобы ему , храброму воину было больно от унижения в присутствии жены? Если бы он жил в плену хорошо то врядли бы умер. Думаю в этом европейцы все таки были великодушнее, пример Ричард Львиное сердце, он вернулся живым после заточения. 

Ну самое главное, что тимуридские источники ничего не говорят о бдсм тусовках с участием Оливеры, Баязида и Тимура, наоборот пишут, что обращение с султаном было хорошим, для него был выделен большой дом. Разыскали среди пленных его сына.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

28 минут назад, Le_Raffine сказал:

Ну самое главное, что тимуридские источники ничего не говорят о бдсм тусовках с участием Оливеры, Баязида и Тимура, наоборот пишут, что обращение с султаном было хорошим, для него был выделен большой дом. Разыскали среди пленных его сына.

Ну и хорошо что этого позорища не было, иначе уважения  к Тимуру , у меня вообще не было.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

12 часов назад, mechenosec сказал:

1) ЧХ убивал население только  городов оказывавших сопротивление, наш с вами общий Батый делал то же самое, пример - Рязань и Углич. Тимур приказывал складывать пирамиды из черепов, пример - Багдад и Исфахан кажется? А это уже бессмысленная жестокость.В этом они не одни ягоды, но они ягоды одного поля в другом смысле , если верить мифологии ССМ , то они одного рода - от Бодончара - простака.Вы это и без меня знаете, просто хотел обыграть это, про ягоды одного поля, у меня только смысл другой :D                          2) Независимо от того , кто их привел в Малую азию, не сам же Хулагу? Байджу - нойон? Кит - буга? Они там уже прожили полтора века, это уже была их родина , а Баязет был их природный султан, они его предали, почему? Люди выбрали жизнь, чем почетную гибель.

1. Какая разница как человек убивал людей с "азартом" или нет?

Итог то один.

2. Баязит не был их "природный султан". Думаю "кара-татары" это сумма всех отрядов начиная с Чурмагуна

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

31.12.2019 в 22:28, mechenosec сказал:

1) ЧХ убивал население только  городов оказывавших сопротивление, наш с вами общий Батый делал то же самое, пример - Рязань и Углич. Тимур приказывал складывать пирамиды из черепов, пример - Багдад и Исфахан кажется? А это уже бессмысленная жестокость.В этом они не одни ягоды, но они ягоды одного поля в другом смысле , если верить мифологии ССМ , то они одного рода - от Бодончара - простака.Вы это и без меня знаете, просто хотел обыграть это, про ягоды одного поля, у меня только смысл другой :D                          2) Независимо от того , кто их привел в Малую азию, не сам же Хулагу? Байджу - нойон? Кит - буга? Они там уже прожили полтора века, это уже была их родина , а Баязет был их природный султан, они его предали, почему? Люди выбрали жизнь, чем почетную гибель.

Во время нашествия Чингисхана и его потомков вырезано было большая часть персоязычных, только к концу 19 началу 20 века они достигли численности до Чингисовского нашествия

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

01.01.2020 в 07:33, asan-kaygy сказал:

1. Какая разница как человек убивал людей с "азартом" или нет?

Итог то один.

2. Баязит не был их "природный султан". Думаю "кара-татары" это сумма всех отрядов начиная с Чурмагуна

2) Если они там уже прожили 150 лет, то Анталья  уже была их родина то есть турецкий султан это и есть их природный господин. Проведу аналогию с калмыками, у нас есть понятие родовой ( природный) нойон, а хан -  это нойонище над всеми нойонами, ну как у турков - султан это султанище над всеми. Чормагун это ведь не нойон Хулагу вроде. Это Батыевский вельможа? 

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

8 часов назад, Karaganda сказал:

Во время нашествия Чингисхана и его потомков вырезано было большая часть персоязычных, только к концу 19 началу 20 века они достигли численности до Чингисовского нашествия

Верю, иначе  вы бы щас говорили на фарси, но поскольку большинством были кыпчаки , то вы щас и говорите на кыпчакском, несмотря на разные этнонимы, главное это народ - фундамент, а не аристократия - крыша.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

10 часов назад, mechenosec сказал:

2) Если они там уже прожили 150 лет, то Анталья  уже была их родина то есть турецкий султан это и есть их природный господин. Проведу аналогию с калмыками, у нас есть понятие родовой ( природный) нойон, а хан -  это нойонище над всеми нойонами, ну как у турков - султан это султанище над всеми. Чормагун это ведь не нойон Хулагу вроде. Это Батыевский вельможа? 

Вообще кочевники ильханов не столько в Малой Азии жили.

Они повсеместно жили. Так что не надо натягивать сову на глобус.

и 150 лет османам они не подчинялись. 

Чормагун имперский чиновник Угедея, Бату тогда таких сил не имел.

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

"Табын мен Адай руының бітімге келуі" 

1840-1850 жж. аралығы Кіші жүздегі рулар арасында өзара барымталар мен жанжалдардың өршіп тұрған кезі еді. Бұл ертеректе басталған аты-шулы Адай мен Кете арасындағы қақтығыстардың үдеген шағы болып табылады. Рулар арасында бұрын болып өткен тайталастар жөнінде еміс-еміс әңгімелер ел аузында әлі күнге дейін сақталған, тіпті кей өңірлерде осындай шайқастарда қаза тапқан жүздеген сарбаздар топтасқан зираттар да кездеседі. Мұрағат құжаттары сол бір қасіретті оқиғалар туралы біршама нақты мәліметтер береді. Кейбір ескі қағаздарда руаралық шайқастардың болған жерлері мен мерзімдері, тіпті құрбандар санына дейін хатталып қалған. Ел ішінде дау-дамайлар мен барымталар болмай тұрмайтыны белгілі, бірақ Кіші жүздегі қақтығыстар ауыл арасындағы барымта шеңберінен әлдеқайда шығып кеткен еді. Мысалы, 1846 ж. қыркүйек айының басында Әлім рулары Адай ауылдарына 2,5 мың адаммен жорыққа шықса, 1849 ж. Адайлар Әлім ауылдарын 3 мың жасақпен шапқан... 
Руаралық текетірестер Әлім руынан басқада руларын да, Дәуіт би басқарған Шөмішті Табын қауымын да шарпыды. Бұрыннан Маңғыстау мен Үстіртте қатар көшіп-қонып, жақын араласып, сыйласып жүрген Адай мен Табын қауымдары арасында да араздықтың оты тұтанған жылдар осы кезең еді. Архив деректері бұл араздықтың шамамен 1846-1847 жж. тұтанғанын көрсетеді. Оған дейін Шөмішті Табын ауылдарының бір бөлігі қыста Хиуа жерлерінде – Әмудария өзенінің қос жағалауын, Қоңырат, Көне Үргеніш, Жанқұт, Қызылкүмбез бен Құлмағыр маңайларын мекендеген. Қалған бөлігі – Сам, Қаратоғай, Шағырлы, Ақшибұлақ, Доңызтау, Борсық құмдары мен Адай ауылдарымен аралас – Маңғыстауды, Көлденең тауының маңы мен Қараған алқабын, Жем мен Сағыз өзендерін қоныстанып келген болатын. Арадағы қақтығыстар салдарынан осы соңғы ауылдар енді Сам, Доңызтау аумақтарына тұрақты шоғырлануға мәжбүр болады. [10, 1-3 пп.] 
1850 ж. шамасында екі ру арасында тағы бір жанжал орын алып қалған. Ауызекі әңгімелер бұл араздықтың арадағы бір құдалықтан шыққанын айтады. Бір қызығы, бұл әңгімені мұрағат құжаттары да растап, оның шамамен 1850 ж. болғанын көрсетеді. Орынбор архивінде сақталып қалған бір шағын ғана құжатта көрсетілген жылы Шөмішті Табын өкілдерінің өздерінің айттырып қойған қыздарын алуға Адай ауылдарына барғаны айтылады. Осы жерде қақтығыс орын алған, Адайлықтар қызды бермей, жанжал қойған. Оның не себепті туындағаны аталмаса да, алдыңғы жылдардағы араздық салдарынан болғаны белгілі сияқты.Бұл оқиға Орынбор Шекара Комиссиясына да жетіп, олар 1850 ж. қазан-қараша айларында осы жағдайдың аныққанығын білуді Орынбор қазақтары Орта бөлігінің аға сұлтаны Арыстан Жантөринге тапсырған. Арыстан сұлтан жоғарыдағы оқиға туралы 1851 ж. 22 маусым күні баяндаған, бірақ Шөмішті Табын ауылдарының Жемнің арғы жағында көшіп-қонып жүруіне байланысты толығырақ мәліметтерді беруді 1852 ж. жазына дейін қалдыруды сұраған. Алайда, Адай мен Шөмішті Табын рулары арасындағы дау-дамайлардың бұл күнде бейбіт шешілгенін көрсеткен. [11, 4-5 пп.] 
Ауыз әңгімелерге қарағанда, бұл дау арты қақтығыстарға ұласып, арада бірлі-жарым шайқастар да орын алған сияқты. Шайқасқа қатысты жер атаулары да сақталған. Осы кезеңде Дәуіт би ел арасына төрелік айтып, арадағы дауды тоқтатуға үлкен себепкер болады. Екі ру арасындағы мәміле Үстүрт өңіріндегі ескі әңгімелерде «Дәуіттің сақал сипары» деген атпен қалған. Осылайша туысқан екі ру мәмілеге келген. Жоғарыдағы аға сұлтан Жантөриннің екі рудың араға үкімет адамдарын салмай-ақ бітіскендерін көрсетуі осы Дәуіт бастаған билердің әрекеті болып табылғаны сөзсіз. Архив қағаздары екі рудың татуласуын 1851 жылмен шамалайды. Негізінде Адай-Табын қарым-қатынастары өз алдына бір тақырыпты құрайды. Ұзақ кезеңдер тату көршілік жағдайында араласып келген қос ру арасында кейбір жылдары жанжалдар да болып қалып отырған болатын. 
Енді ресми архив деректеріне қайта кезек берсек, Кіші жүздің Адай, Табын рулары өзара мәмілеге келіп, әр рудың игі жақсылары – билер, батырлар мен басқа да сыйлы адамдары 1850ж. бас қосып, бұдан былай өзара жанжалдарды тоқтатуға, бейбіт өмір сүруге уәде етіп келісімге келеді. Әр рудың билері мөрлері мен таңбаларын басқан бұл құжат мұрағаттарда сақталған. [12, 176-180 пп. ; 13, 138-143 пп.] 

"Қалнияздың Дәуіт батырға айтқаны" 

Ертеде Маңғыстау атырабында түрікмендермен болған шайқаста жау алдынан шолғыншы болып кеткен Адайдың Орамал Қырықмылтық Қарағұл (Құлқара болуы да ықтимал) деген батыры қаза табады. Бұл қазаға батырдың жан серігі Қожалақ батыр қатты қайғырады. Соны сезген Қалнияз, Қожалақ батырдың қасына келіп, қуат бере сөйлейді: 

Ақ ордасы Адайдың, 
Үлкен үйі Мұңалсың. 
Батыр да өзің, пірде өзің, 
Ұлы жиын құралсын. 
Төрт Мұңалың тұрғанда, 
Басқасы келіп Адайдың, 
Қолыңнан қалай Ту алсын?! 
Қарағұлдың қаны үшін, 
Ағайынның ары үшін, 
Қожалақ, тұрма, қол баста, 
Артыңнан сарбаз шұбалсын. 
Әруаққа сыйынып, 
Ұрандап жауға ат қойсаң, 
Келінберді, Құдайке, 
Ізіне еріп лап қойсаң, 
Әруағың аспай ма? 
Дұшпаның қорқып, қашпай ма? 
Ертең елге барғанда, 
Ерлігің хабар болғанда, 
Қалың Адай жиналып, 
Алдыңнан шашу шашпай ма? 

-деп батырды жігерлендіріп, қайраттандырып, күші әлдеқайда басым жауға қарсы шаптырады. Сөйтсе, Табын руының Дәуіт батыры, 25-30 әскерімен Адайдың жасағына қосылмай, анадай жерде оқшауланып, бөлек тұрған көрінеді. Сонда Қалекең Дәуіт батырдың қасына шауып келіп, жас арасы алшақ ағасы болса да былай деп толғап тұр екен дейді: 

Болғанда әкең - Асау, атаң - Барақ, 
Атағы алты Алашқа кеткен тарап. 
Баласы сол ерлердің Дәуіт едің, 
Халқыңның қызметіне туған жарап. 
Қаза боп жау қолынан Қарағұлым, 
Адайдың шалыққанда туы құлап. 
Танымас жат кісідей оқшауланып, 
Батыр-ау, тұрғаның ба сенің, шыдап? 
Ішінде Дәуіт батыр бар деп сөз қылмай ма, 
Болса да жақсы-жаман хабар тарап? 
Жолы деп Асау-Барақ әруағының, 
Асар тұр туын жықпай, сізге қарап. 
Сиынып атаңыздың әруағына, 
Ерлердің шаппайсыңба басын құрап? 
"Барақ" деп Дәуіт шапса қолды бастап, 
"Бекет" деп Асар шапса жолды бастап, 
Қайырмай Адай, Табын кетерме екен 
Сүйегін Қарағұлдың жауға тастап? 

-дегенде, ата-бабасының әруағы жебеп, Дәуіт батырдың делебесі қозып, намыс оты тұтанып, бес қаруын асынып атойлаған Адайларға қосыла шауып, қас қағым сәтте түрікмендерді қырып, аман құтылғандарын түре қуып, Қарағұлдың сүйегін жау қолынан алып шыққан. 

Осы жырда Дәуіт батыр әскерімен Адай жасағына қосылмай тұрғаны. Екі рудың жанжалы ушығып, бір бітімге келмей тұрған кезі болуы мүмкін. Жалпы бұрыннан Адай, Табын нағашы-жиенді болып келеді. Дәуіт атамыз жау келгенде Адай, Табын деп бөлінбей жауға шапқан. 

НҰРБОЛ СӘРСЕНБАЙҰЛЫ

Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданы,  6 қаңтар 2019 жыл.

(РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ, ЖАСТАР ЖЫЛЫ)

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

35 minutes ago, Turkmen Aday said:

"Табын мен Адай руының бітімге келуі" 

1840-1850 жж. аралығы Кіші жүздегі рулар арасында өзара барымталар мен жанжалдардың өршіп тұрған кезі еді. Бұл ертеректе басталған аты-шулы Адай мен Кете арасындағы қақтығыстардың үдеген шағы болып табылады. Рулар арасында бұрын болып өткен тайталастар жөнінде еміс-еміс әңгімелер ел аузында әлі күнге дейін сақталған, тіпті кей өңірлерде осындай шайқастарда қаза тапқан жүздеген сарбаздар топтасқан зираттар да кездеседі. Мұрағат құжаттары сол бір қасіретті оқиғалар туралы біршама нақты мәліметтер береді. Кейбір ескі қағаздарда руаралық шайқастардың болған жерлері мен мерзімдері, тіпті құрбандар санына дейін хатталып қалған. Ел ішінде дау-дамайлар мен барымталар болмай тұрмайтыны белгілі, бірақ Кіші жүздегі қақтығыстар ауыл арасындағы барымта шеңберінен әлдеқайда шығып кеткен еді. Мысалы, 1846 ж. қыркүйек айының басында Әлім рулары Адай ауылдарына 2,5 мың адаммен жорыққа шықса, 1849 ж. Адайлар Әлім ауылдарын 3 мың жасақпен шапқан... 
Руаралық текетірестер Әлім руынан басқада руларын да, Дәуіт би басқарған Шөмішті Табын қауымын да шарпыды. Бұрыннан Маңғыстау мен Үстіртте қатар көшіп-қонып, жақын араласып, сыйласып жүрген Адай мен Табын қауымдары арасында да араздықтың оты тұтанған жылдар осы кезең еді. Архив деректері бұл араздықтың шамамен 1846-1847 жж. тұтанғанын көрсетеді. Оған дейін Шөмішті Табын ауылдарының бір бөлігі қыста Хиуа жерлерінде – Әмудария өзенінің қос жағалауын, Қоңырат, Көне Үргеніш, Жанқұт, Қызылкүмбез бен Құлмағыр маңайларын мекендеген. Қалған бөлігі – Сам, Қаратоғай, Шағырлы, Ақшибұлақ, Доңызтау, Борсық құмдары мен Адай ауылдарымен аралас – Маңғыстауды, Көлденең тауының маңы мен Қараған алқабын, Жем мен Сағыз өзендерін қоныстанып келген болатын. Арадағы қақтығыстар салдарынан осы соңғы ауылдар енді Сам, Доңызтау аумақтарына тұрақты шоғырлануға мәжбүр болады. [10, 1-3 пп.] 
1850 ж. шамасында екі ру арасында тағы бір жанжал орын алып қалған. Ауызекі әңгімелер бұл араздықтың арадағы бір құдалықтан шыққанын айтады. Бір қызығы, бұл әңгімені мұрағат құжаттары да растап, оның шамамен 1850 ж. болғанын көрсетеді. Орынбор архивінде сақталып қалған бір шағын ғана құжатта көрсетілген жылы Шөмішті Табын өкілдерінің өздерінің айттырып қойған қыздарын алуға Адай ауылдарына барғаны айтылады. Осы жерде қақтығыс орын алған, Адайлықтар қызды бермей, жанжал қойған. Оның не себепті туындағаны аталмаса да, алдыңғы жылдардағы араздық салдарынан болғаны белгілі сияқты.Бұл оқиға Орынбор Шекара Комиссиясына да жетіп, олар 1850 ж. қазан-қараша айларында осы жағдайдың аныққанығын білуді Орынбор қазақтары Орта бөлігінің аға сұлтаны Арыстан Жантөринге тапсырған. Арыстан сұлтан жоғарыдағы оқиға туралы 1851 ж. 22 маусым күні баяндаған, бірақ Шөмішті Табын ауылдарының Жемнің арғы жағында көшіп-қонып жүруіне байланысты толығырақ мәліметтерді беруді 1852 ж. жазына дейін қалдыруды сұраған. Алайда, Адай мен Шөмішті Табын рулары арасындағы дау-дамайлардың бұл күнде бейбіт шешілгенін көрсеткен. [11, 4-5 пп.] 
Ауыз әңгімелерге қарағанда, бұл дау арты қақтығыстарға ұласып, арада бірлі-жарым шайқастар да орын алған сияқты. Шайқасқа қатысты жер атаулары да сақталған. Осы кезеңде Дәуіт би ел арасына төрелік айтып, арадағы дауды тоқтатуға үлкен себепкер болады. Екі ру арасындағы мәміле Үстүрт өңіріндегі ескі әңгімелерде «Дәуіттің сақал сипары» деген атпен қалған. Осылайша туысқан екі ру мәмілеге келген. Жоғарыдағы аға сұлтан Жантөриннің екі рудың араға үкімет адамдарын салмай-ақ бітіскендерін көрсетуі осы Дәуіт бастаған билердің әрекеті болып табылғаны сөзсіз. Архив қағаздары екі рудың татуласуын 1851 жылмен шамалайды. Негізінде Адай-Табын қарым-қатынастары өз алдына бір тақырыпты құрайды. Ұзақ кезеңдер тату көршілік жағдайында араласып келген қос ру арасында кейбір жылдары жанжалдар да болып қалып отырған болатын. 
Енді ресми архив деректеріне қайта кезек берсек, Кіші жүздің Адай, Табын рулары өзара мәмілеге келіп, әр рудың игі жақсылары – билер, батырлар мен басқа да сыйлы адамдары 1850ж. бас қосып, бұдан былай өзара жанжалдарды тоқтатуға, бейбіт өмір сүруге уәде етіп келісімге келеді. Әр рудың билері мөрлері мен таңбаларын басқан бұл құжат мұрағаттарда сақталған. [12, 176-180 пп. ; 13, 138-143 пп.] 

"Қалнияздың Дәуіт батырға айтқаны" 

Ертеде Маңғыстау атырабында түрікмендермен болған шайқаста жау алдынан шолғыншы болып кеткен Адайдың Орамал Қырықмылтық Қарағұл (Құлқара болуы да ықтимал) деген батыры қаза табады. Бұл қазаға батырдың жан серігі Қожалақ батыр қатты қайғырады. Соны сезген Қалнияз, Қожалақ батырдың қасына келіп, қуат бере сөйлейді: 

Ақ ордасы Адайдың, 
Үлкен үйі Мұңалсың. 
Батыр да өзің, пірде өзің, 
Ұлы жиын құралсын. 
Төрт Мұңалың тұрғанда, 
Басқасы келіп Адайдың, 
Қолыңнан қалай Ту алсын?! 
Қарағұлдың қаны үшін, 
Ағайынның ары үшін, 
Қожалақ, тұрма, қол баста, 
Артыңнан сарбаз шұбалсын. 
Әруаққа сыйынып, 
Ұрандап жауға ат қойсаң, 
Келінберді, Құдайке, 
Ізіне еріп лап қойсаң, 
Әруағың аспай ма? 
Дұшпаның қорқып, қашпай ма? 
Ертең елге барғанда, 
Ерлігің хабар болғанда, 
Қалың Адай жиналып, 
Алдыңнан шашу шашпай ма? 

-деп батырды жігерлендіріп, қайраттандырып, күші әлдеқайда басым жауға қарсы шаптырады. Сөйтсе, Табын руының Дәуіт батыры, 25-30 әскерімен Адайдың жасағына қосылмай, анадай жерде оқшауланып, бөлек тұрған көрінеді. Сонда Қалекең Дәуіт батырдың қасына шауып келіп, жас арасы алшақ ағасы болса да былай деп толғап тұр екен дейді: 

Болғанда әкең - Асау, атаң - Барақ, 
Атағы алты Алашқа кеткен тарап. 
Баласы сол ерлердің Дәуіт едің, 
Халқыңның қызметіне туған жарап. 
Қаза боп жау қолынан Қарағұлым, 
Адайдың шалыққанда туы құлап. 
Танымас жат кісідей оқшауланып, 
Батыр-ау, тұрғаның ба сенің, шыдап? 
Ішінде Дәуіт батыр бар деп сөз қылмай ма, 
Болса да жақсы-жаман хабар тарап? 
Жолы деп Асау-Барақ әруағының, 
Асар тұр туын жықпай, сізге қарап. 
Сиынып атаңыздың әруағына, 
Ерлердің шаппайсыңба басын құрап? 
"Барақ" деп Дәуіт шапса қолды бастап, 
"Бекет" деп Асар шапса жолды бастап, 
Қайырмай Адай, Табын кетерме екен 
Сүйегін Қарағұлдың жауға тастап? 

-дегенде, ата-бабасының әруағы жебеп, Дәуіт батырдың делебесі қозып, намыс оты тұтанып, бес қаруын асынып атойлаған Адайларға қосыла шауып, қас қағым сәтте түрікмендерді қырып, аман құтылғандарын түре қуып, Қарағұлдың сүйегін жау қолынан алып шыққан. 

Осы жырда Дәуіт батыр әскерімен Адай жасағына қосылмай тұрғаны. Екі рудың жанжалы ушығып, бір бітімге келмей тұрған кезі болуы мүмкін. Жалпы бұрыннан Адай, Табын нағашы-жиенді болып келеді. Дәуіт атамыз жау келгенде Адай, Табын деп бөлінбей жауға шапқан. 

НҰРБОЛ СӘРСЕНБАЙҰЛЫ

Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданы,  6 қаңтар 2019 жыл.

(РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ, ЖАСТАР ЖЫЛЫ)

Мне показалось ,что казахский какой-то лесной язык.

:D

 

  • Не согласен! 1
Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

6 минут назад, Dambjaa сказал:

Мне показалось ,что казахский какой-то лесной язык.

:D

 

В смысле лесной язык? Есть похожий лесной язык на Казахский?

Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

24 минуты назад, Turkmen Aday сказал:

В смысле лесной язык? Есть похожий лесной язык на Казахский?

Тролит, не обращайте внимания.

  • Одобряю 2
Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

38 минут назад, Turkmen Aday сказал:

В смысле лесной язык? Есть похожий лесной язык на Казахский?

Это такой вид тупого троллинга

  • Like 1
  • Одобряю 2
Ссылка на комментарий
Поделиться на другие сайты

Для публикации сообщений создайте учётную запись или авторизуйтесь

Вы должны быть пользователем, чтобы оставить комментарий

Создать аккаунт

Зарегистрируйте новый аккаунт в нашем сообществе. Это очень просто!

Регистрация нового пользователя

Войти

Уже есть аккаунт? Войти в систему.

Войти


×
×
  • Создать...