Якутские имена давались саха всегда, зачастую в паспортах может быть русское имя,но второе нареченное имя будет обязательно на саха, вот к примеру некоторые древние якутские имена , которые сейчас официально носят многие саха, немало и чисто якутских фамилий, навроде Томтосов( як. Томтор), Кырдьагасов( от кырдьа5ас-старый,пожилой), Коблеков(от як.-тюркского Коблек-царский, встречается в эпосе о Коблеке-Кобланды),Балаганский( от якутского бала5ан - каркасная постройка пирамидальной формы, стены которой изготавливались из тонких бревен внакат и сверху покрывались корой и дерном.), и т.д.
Якутские имена и их значение …
"Ыал Бии Билиитэ" кинигэттэн. По месяцам:
I. ТОХСУННЬУ (Январь)
1, 2 - Тускун, Кэскилээнэ
3, 4 - Албан, Айыына
5, 6 - Харысхан, Барахсаана
7, 8 - Эркин, Хотууна
9, 10 - Талбан, Сахаайа
11, 12 - Талыман, Күндүүнэ
13, 14 - Арылхан, Саргылаана
15, 16 - Айастаан, Сайдыына
17, 18 - Мургун, Намыйа
19, 20 - Дойду, Чөмчүүнэ
21, 22 - Айхал, Сыралыма
23, 24 - Хомус, Алаайа
25, 26 - Алгыс, Туйаарыма
27, 28 - Уран, Уйгууна
29, 30 - Дабаан, Алгыстаана
31 - Айаал, Санаайа
II. ОЛУННЬУ (Февраль)
1, 2 - Одун, Арчыына
3, 4 - Сулустаан, Тупсууна
5, 6 - Өркөн, Күбэйэ
7, 8 - Тулуй, Туйгууна
9, 10 - Сүргэн, Мичийэ
11, 12 - Тускун, Сандаара
13, 14 - Талбан, Харыстаана
15, 16 - Эрчим, Дойдууна
17, 18 - Тургун, Нарыйа
19, 20 - Кэскил, Күндүүнэ
21, 22 - Мургун, Хотууна
23, 24 - Ньургустаан, Талбаана
25, 26 - Арчын, Кэрэчээнэ
27, 28 - Далан, Умсуура
29 - Айастаан, Алгыстаана
III. КУЛУН ТУТАР (Март)
1, 2 - Айастаан, Күннэй
3, 4 - Саарын, Сахаайа
5, 6 - Айан, Тускулаана
7, 8 - Аталамы, Айгыына
9, 10 - Айаал, Барахсаана
11, 12 - Аман, Туйаарыма
13, 14 - Ньургун, Айыына
15, 16 - Мүлдьү, Айаана
17, 18 - Туйгун, Мичийэ
19, 20 - Айхал, Дойдууна
21, 22 - Тулуй, Алгыстаана
23, 24 - Күндүмэн, Санаайа
25, 26 - Толбон, Туллуктаана
27, 28 - Тускун, Кэскилээнэ
29, 30 - Дьулустаан, Тупсууна
31 - Быйаман, Арчыына
IV. МУУС УСТАР (Апрель)
1, 2 - Сайдам, Нарыйа
3, 4 - Уран, Айыына
5, 6 - Ньургун, Күндүүнэ
7,8 - Сандал, Сааскыйа
9, 10 - Чаҕыл, Кыталыына
11, 12 - Айтал, Чэмэлиинэ
13, 14 - Эрчим, Туйаарыма
15, 16 - Айаал, Күбэйэ
17, 18 - Хомустаан, Талбаана
19, 20 - Айан, Сандаара
21, 22 - Арылхан, Сахаайа
23, 24 - Саарын, Кэрэчээнэ
25, 26 - Кэрэмэн, Сайыына
27, 28 - Толбон, Күннэй
29, 30 - Алгыс, Намыына
V. ЫАМ ЫЙА (Май)
1, 2 - Ньургууна, Эллэй
3, 4 - Сарыада, Харысхан
5, 6 - Сааскыйа, Айастаан
7, 8 - Ньургуһун, Арылхан
9, 10 - Чэлгийээнэ, Күндүмэн
11,12 - Күөрэгэй, Сандал
13,14 - Күннэй, Талыман
15,16 - Күбэйэ, Ньургун
17,18 - Сыралыма, Хомустаан
19,20 - Туйаара, Алаас
21,22 - Айыына, Талбан
23,24 - Тупсууна, Дьулустаан
25,26 - Нарыйа, Тускун
27,28 - Чэмэлиинэ, Айаал
29,30 - Айгыына, Аман
31 - Дойдууна, Арчын
VI. БЭС ЫЙА (Июнь)
1, 2 - Уйгууна, Эллэй
3, 4 - Күөрэгэй, Сандал
5, 6 - Самаана, Кэскил
7, 8 - Алгыстаана, Байан
9, 10 - Чэлгийээнэ, Байдам
11, 12 - Туйаара, Харысхан
13, 14 - Сардаана, Эрэл
15, 16 - Ньургуйаана, Мургун
17, 18 - Долгууна, Далбар
19, 20 - Сарыада, Күндүл
21, 22 - Сыралыма, Сэргэ
23, 24 - Сайыына, Барахсан
25, 26 - Саргылаана, Ньургун
27, 28 - Намыына, Тайбыыр
29, 30 - Дайаана, Кудук
VII. ОТ ЫЙА (Июль)
1, 2 - Нарыйа, Байдам
3, 4 - Мичийэ, Тайбыыр
5, 6 - Дойдууна, Кудук
7, 8 - Айгыына, Алгыс
9,10 - Умсуура, Быйаман
11,12 - Чэлгийээнэ, Дьулуур
13,14 - Самаана, Кунай
15,16 - Күннэй, Кустуктаан
17,18 - Байаана, Күндүл
19,20 - Чэмэлиинэ, Толлуман
21,22 - Сайыына, Дэлэгэй
23,24 - Намыына, Быйаман
25,26 - Далаана, Тургун
27,28 - Күөрэгэй, Уйгун
29,30 - Дайаана, Дойду
31 - Арчыына, Алаас
VIII. АТЫРДЬЫХ ЫЙА (Август)
1, 2 - Ньургустаана, Уйгун
3, 4 - Сарыада, Күндүмэн
5, 6 - Айыына, Арчын
7, 8 - Долгууна, Сандаман
9,10 - Барахсаана, Ньургун
11,12 - Тускулаана, Кэнчээри
13,14 - Талбаана, Кустуктаан
15,16 - Күннэй, Харысхан
17,18 - Сайыына, Эрэл
19,20 - Саргылаана, Толлуман
21,22 - Уйгууна, Саргын
23,24 - Саймыына, Аман
25, 26 - Байаана, Быйаман
27,28 - Дайаана, Таман
29,30 - Намыйа, Талыман
31 - Мичийэ, Талбан
IX. БАЛАҔАН ЫЙА (Сентябрь)
1, 2 - Умсуура, Уран
3, 4 - Урсууна, Дархан
5, 6 - Айыына, Кудай
7, 8 - Намыйа, Эркин
9, 10 - Санаайа, Талбан
11, 12 - Айталыына, Сүргэн
13, 14 - Саргылаана, Далан
15, 16 - Кэскилээнэ, Тулуй
17, 18 - Арчыына, Кэнчээри
19, 20 - Талбаана, Сулустаан
21, 22 - Чөмчүүнэ, Харысхан
23, 24 - Хаачылаана, Эрэл
25, 26 - Туйгууна, Добун
27, 28 - Сыралыма, Уххан
29, 30 - Күндүүнэ, Айтал
X. АЛТЫННЬЫ (Октябрь)
1, 2 - Хотой, Тускулаана
3, 4 - Дархан, Айаана
5, 6 - Боотур, Хотууна
7, 8 - Саарын, Туймаада
9,10 - Албан, Туйгууна
11,12 - Саргын, Хаачылаана
13,14 - Айан, Туйаарыма
15,16 - Дьулусхан, Нарыйа
17,18 - Долун, Санаайа
19,20 - Сулустаан, Туллуктаана
21,22 - Күндүмэн, Кэскилээнэ
23,24 - Хоһуун, Айталыына
25,26 - Толлуман, Күндүүнэ
27,28 - Ньургустаан, Алгыстаана
29,30 - Өркөн, Харыстаана
31 - Ньургун, Сыралыма
XI. СЭТИННЬИ (Ноябрь)
1, 2 - Байанай, Уйгууна
3, 4 - Барылан, Айталыына
5, 6 - Байдам, Барахсаана
7, 8 - Дэлэгэй, Далбаара
9,10 - Саргын, Хаачылаана
11,12 - Сулустаан, Харыстаана
13,14 - Талбан, Тускулаана
15,16 - Уххан, Сахаайа
17,18 - Добун, Нарыйа
19,20 - Дабыл, Байаана
21,22 - Айтал, Мичийэ
23,24 - Байан, Айыына
25,26 - Дархан, Ньургустаана
27,28 - Кэрэмэн, Санаайа
29,30 - Айаал, Күбэйэ
XII. АХСЫННЬЫ (Декабрь)
1, 2 - Добун, Саргылаана
3, 4 - Сүргэн, Сайаана
5, 6 - Таман, Кэрэчээнэ
7,8 - Барылан, Туймаада
9, 10 - Эрэл, Айыына
11, 12 - Аман, Кэскилээнэ
13, 14 - Тускун, Ньургуйаана
15, 16 - Талбан, Хаачылаана
17, 18 - Мургун, Сайдыына
19, 20 - Дабаан, Намыына
21, 22 - Түмэн, Сахаайа
23, 24 - Дьулуур, Айталыына
25, 26 - Сайдам, Туйгууна
27, 28 - Тургун, Алгыстаана
29, 30 - Саргын, Күбэйэ
31 - Айастаан, Күндүүнэ
Салгыы сахалыы ааттар суолталара, эмиэ "Ыал Бии Билиитэ" кинигэттэн
А
Айаал - айааччы, үчүгэйи оҥорооччу
Айаана - айааччы, үчүгэйи оҥорооччу
Айан - айан диэнтэн, үтүө суолу тутуһааччы
Айантай - айан диэнтэн
Айастаан - ай диэнтэн, үтүөнү оҥорооччу
Айтал - кэрэни, талбаны айааччы
Айталыына - ый курдук ыраас, кэрэ
Айхал - айыы кэл диэнтэн, таҥараттан төрүттээх
Айхаана - айыы кэл диэнтэн, таҥараттан төрүттээх
Айыына - ай диэнтэн, үтүөнү-кэрэни оҥорооччу
Алаас - алаас диэнтэн, саха олоҕун төрүттээччи
Албан - үтүө ааттаах-сурахтаах
Алгыс - үтүө тыллаах-өстөөх
Алгыстаана - үтүө тыллаах-өстөөх
Аман - чэгиэн, чэбдик
Амаана - чэгиэн, чэбдик
Арчын - ыраастааччы, быыһааччы-абырааччы
Арчыына - ыраастааччы, быыһааччы-абырааччы
Арылхан - ыраас, чаҕылхай
Аталамы - ат уола диэнтэн, Дьөһөгөйтөн төрүттээх
Б
Байаана - элбэх уйгуну-быйаҥы илдьэ сылдьааччы
Байан - элбэх уйгуну-быйаҥы илдьэ сылдьааччы
Байанай - Байанайтан төрүттээх
Байдам - баайы-дуолу бас билээччи
Барахсаана - тапталлаах, харыстабыллаах
Барахсан - тапталлаах, харыстабыллаах
Барылан - баайы-дуолу бас билээччи
Боотур - көмүскээччи, араҥаччылааччы
Быйаҥ - уйгуну оҥорооччу
Быйаман - уйгуну оҥорооччу
Д
Дабаан - үрдүккэ дьулуһааччы
Дайаана - кынаттаах курдук чэпчэки, сэргэх
Дайан - кынаттаах курдук чэпчэки, сэргэх
Далаана - далан диэнтэн: киэҥ-холку майгылаах
Далан - киэҥ-холку майгылаах
Далбара - элбэх астаах-үөллээх
Далбар - элбэх астаах-үөллээх
Далбарай - күөрэгэй курдук кэрэ
Дархан - ытыктабыллаах, дьоһуннаах
Добун - ыарахантан толлубат
Дойду - сирдээх-уоттаах төрүт киһи
Дойдууна - сирдээх-уоттаах төрүт киһи
Долун - кыайыылаах-хотуулаах
Долгууна - сымнаҕас-эйэҕэс майгылаах
Дэлэгэй - холку майгыннаах
Дэлэм - баайдаах-дуоллаах
Дыгын - үтүө төрүттээх
Дь
Дьулус - ылыммыт дьыалатын толорооччу
Дьулустаан - ылыммыт дьыалатын толорооччу
Дьулусхан - инникини оһорооччу
Дьулуур - моһоллортон иҥнибэт
Дьурустаан - үрдүк, көнө уҥуохтаах
К
Кудай - таҥараттан төрүттээх
Кудук - уйгуну-быйаҥы биэрээччи
Кунай - ыйаҥ төрдө
Кустук - кустук курдук чаҕылхай
Кустуктаана - кустук курдук чаҕылхай
Күбэйэ - дьиэ-кэргэн төрдө буолааччы
Күндүл - сырдык, чаҕылхай
Күндүмэн - сырдык, чаҕылхай
Күндүүнэ - үчүгэй, кэрэ
Күннэй - күн курдук ыраас, кэрэ
Күөрэгэй - күөрэгэй курдук истиҥ, тапталлаах
Кыталыына - кыталык курдук кэрэ
Кэнчээри - кэскиллээх
Кэрэмэн - үчүгэй, тапталлаах
Кэрэчээнэ - үчүгэй, тапталлаах
Кэскил - сайдар, үүнэр кыахтаах
Кэскилээнэ - сайдар, үүнэр кыахтаах
М
Мичил - үөрүү-көтүү аргыстаах
Мичийэ - үөрүү-көтүү аргыстаах
Мичилээнэ - үөрүү-көтүү аргыстаах
Мургун - бастыҥ, инники сылдьааччы
Мүлдьү - моһолу туорааччы
Н, НЬ
Нарыйа - эйэҕэс, сымнаҕас, истиҥ
Намыына - эйэҕэс, амарах
Ньургуйаана - нарын, ыраас
Ньургун - бастыҥ, чулуу
Ньургустаан - ыараханнартан толлубат
Ньургустаана - нарын, ыраас
Ньургуһун - ньургуһун курдук кэрэ
Ньургууна - ньургуһун курдук кэрэ
О, Ө
Одун - таҥараттан төрүттээх
Өктөм - чэгиэн-доруобай
Өнөр - үүнэр-сайдар
Өркөн - айыылартан бэлиэлээх
С
Сааскыйа - саас курдук чэбдик
Саарын - бэйэтигэр эрэнэр
Сайаана - сайдар, үүнэр кэскиллээх
Сайдам - сайдыыны ылааччы
Сайдыына - үтүө сабыдыаллаах
Саймыына - үтүө сабыдыаллаах
Сайыына - сайыны аҕалааччы
Самаана - саас курдук чэбдик
Санаайа - үчүгэй ыралаах
Сандар - ыраас, чэбдик
Сандаара - ыраас, чэбдик
Сандал - ыраас, чэбдик
Сандаман - ыраас, чэбдик
Саргылаана - дьолу-соргуну аҕалааччы
Саргын - дьолу-соргуну агалааччы
Сардаана - сардаана курдук кэрэ
Сарыада - сарыал курдук сырдык
Сахаайа - таҥараттан төрүттээх
Сулус - сулус курдук сытыы, чаҕылхай
Сулустаана - сулус курдук сытыы, чаҕылхай
Сүргэн - күүстээх санаалаах
Сырал - сылаас, эйэҕэс
Сырама - сылаас, эйэҕэс
Сэргэ - төрүт буолааччы
Сэргэх - өйдөөх-санаалаах
Т
Тайбыыр - үтүө санааны биэрээччи
Талба - үтүө, бастыҥ
Талбаана - үтүө, бастыҥ
Талбан - үтүө, бастыҥ
Талыман - үтүө, бастыҥ
Таман - үчүгэй дьүһүннээх
Толбон - сырдык, чаҕылхай
Толлуман - ыарахантан толлубат
Туйаара - күөрэгэй курдук кэрэ
Туйаарыма - нарын кэрэ
Туйгун - бастыҥ, чулуу
Туйгууна - бастыҥ, чулуу
Туймаада - киэҥ-куоҥ, дэлэгэй
Туллуктаана - туллук курдук кэрэ
Тулуй - ыарахантан толлубат
Тулуйхан - ыарахантан толлубат
Туналыына - сырдык, ыраас
Тупсун - үчүгэй, кэрэ
Тупсууна - үчүгэй, кэрэ
Тургун - ыарахаттары кыайааччы
Тускун - үтүөнү оҥорооччу
Тускууна - үтүөнү оҥорооччу
Түмэн - холбуур, түмэр
У
Уйгун - баайдаах-дуоллаах
Уйгууна - баайдаах-дуоллаах
Умсуура - үчүгэй ыралаах
Уран - сатабыллаах
Ураана - сатабыллаах
Урсун - киэҥ-куоҥ, дэлэгэй
Урсууна - киэҥ-куоҥ, дэлэгэй
Уххан - дьулуурдаах, көхтөөх
Х
Хаачылаана - үтүөнү-кэрэни оҥорооччу
Харыстаана - көмүскэллээх
Харысхан - көмүскэллээх
Хоһуун - кыайыылаах-хотуулаах
Хотой - хотой курдук кыахтаах
Хотууна - баайы-дуолу бас билээччи
Хомус - абылаҥнаах-тардылыктаах
Ч
Чэлгийээнэ - үүнэр-төлөһүйэр
Чөмчүүнэ - чөмчүүк курдук кэрэ
Чэмэлиинэ - ыраас, чэгиэн
Э
Эллэй - или төрүттээччи
Эркин - тирэх буолааччы
Эрчим - күүстээх-уохтаах
Эрэл - үтүөнү аҕалар кыахтаах
http://www.yamsk.ru/lofiversion/index.php?t1283.html