Калдиргач бий

[asan-kaygy]

Көршілердің бізбен келісе алмай жүрген нұсқасы:

ҚАЛДИРҒАШ БИ

Шайх Хованд Тахур қабірінің терістігіндегі мазар Қалдирғаш би аталады.Дереккөздерде тарихы жайлы мәліметтер баршылық. Атап айтқанда тарихшы Мұхаммед Салыққожаның "Тарихи жадидайи Тошканд" еңбегінде азырақ мәлімет бар. Онда жазылуынша, сол дәуірде шатырға ұқсас биік күмбез ішіндегі қабір Дешті Қыпшақ шахзадаларының бірінікі деп есептелген. Ол Шайх Омар Бағыстанийдың лайықты муридтерінен яғни Қалдирғаш бидікі. Ол қабірінің орнын өз ықласы бойынша тірі кезінде таңдап иеленіп қойған екен.

Кесене археологиялық зерттеулер бойынша XIV ғасырда тұрғызылғандығы анықталған.

Қалдирғаш би тұлғасы осы есіммен аталуына байланысты түрліше аңыздар айтылады.

"Хидоят" журналының(N6, 2003ж. Иброхим Одилов мақаласы) жазуынша Қалдирғаш бидің есімі - Төлебай. Ол Зеңгі атамен сабақтас болған Сіргелі атаның Елібай есімді перзентінің тұңғыш ұлы.

Төлебай шариғат пен тариқат ілімдері бойынша білгір болыпты, сол себепті оған би дәрежесі берілген екен.

Мақала авторының бабалары Сүлеймен қарыдан есітуінше, Қалдирғаш бидің Балта қары, оның ұлы Бекбай, оның ұлы Байбота, оның ұлы Базарбай, оның ұлдары: Әділ, Дәділ және Еділ болып, өсіп-өнген екен. (Елібайлар шежірелеріңді көтеріңдер.)

Мақалада Қалдирғаш би атауына байланысты мынадай аңыз келтіріпті:

" Бір көктемде сейіл созылып, Төлебайдың отауы сайлау жерде ұзағырақ тұрып қалыпты. Сол кезде бір қарлығаш отау төбесіне ін салып, жұмыртқа басқан екен.Тіпті балапандары да көріне бастапты. Отауды жиыстырмақ болған қызметшілер бұл жайды биге хабарлайды. Төлебай би қарлығашқа мейірімі түсіп, балапандары ұшқанша отауды бұзбауды тапсырып, екі кісіні сол жерге қалдырып кетіпті.

Осыдан кейін халық құрметімен Төлебай - Қалдирғаш би аталған екен."

(Суюндик Нуротоий, Мухиддин Аблаев,Туронзамин азиз авлиёлари ва уламолари тазқираси, Ташкент,2017ж., 102-103бб.) Үзінді етіп аударылды.

[Rust]

Ув. асан-кайгы, надо бы дать перевод текста.

[asan-kaygy]

Версия, в которой с нами не согласны соседи:
КАЛДИРГАШ БИ
Могила за могилой шейха Хованда Тахура называется Калдиргаш би, сведения о ее истории имеются в источниках. В частности, меньше информации содержится в работе историка Мухаммеда Саликкоджи «Тарихи Джадидайи Тошканд». Согласно ему, в ту эпоху считалось, что могила внутри высокого купола, похожего на крышу, принадлежала одному из князей Дешти Кыпчака. Он один из достойных мюридов шейха Омара Багистании, то есть Калдиргаша. Место своей могилы он выбрал еще при жизни.
Согласно археологическим исследованиям, мавзолей был построен в 14 веке.
О имени танцовщика Калдиргаша ходят различные легенды.
Согласно статье журнала «Хидоят» (№6, 2003 г., статья Иброхима Одилова), название танца Калдыргаш – Толебай. Он первый сын сына Ата Сиргели Элибая, который был родственником ата Зенги.
Толебай был знатоком учений шариата и тариката, поэтому ему было присвоено звание би.
По словам предков автора статьи Сулеймана Кари, Калдыргаш би Балта Кари, его сын Бекбай, его сын Байбота, его сын Базарбай, выросли его сыновья: Адиль, Дадиль и Эдиль. (Элибайс, поднимите свои родословные.)
В статье Калдиргаш упомянул следующую легенду, связанную с названием танца:
«Однажды весна, лето было долгим, и семья Толебая подольше задержалась на выбранном месте. В это время ласточка свила гнездо на крыше семейства и отложила яйца. Даже птенцы стали появляться. собраться семья сообщила танец Толебай танец пожалел ласточку и птенцы полетели Он сказал им не разрушать брак и оставил там двоих.
После этого его назвали Толебай – танец Калдиргаш в честь народа».
(Суюндик Нуротоий, Мухиддин Аблаев, Туронзамин азиз авлиёлари ва уламолари тазкираси, Ташкент, 2017, стр. 102-103)

[Zerek]

При всем уважении," Калдыргаш танец" это просто не уважение к читателям.

[asan-kaygy]

Сорри. Поправил автоматический перевод